Các hình thức đầu tư nước ngoài tại Việt Nam

Đầu tư nước ngoài ngày nay không còn chỉ là xu hướng mà còn mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước có cơ hội phát triển và tối ưu hóa lợi nhuận. Nhưng để đạt được thành công trong lĩnh vực này đòi hỏi các doanh nghiệp cần phải hiểu và nắm rõ các điều kiện pháp lý, hình thức đầu tư cũng như những rủi ro tiềm ẩn. Vậy nên trong bài viết này Steco sẽ giúp bạn làm rõ các vấn đề xoay quanh các hình thức đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và một số lưu ý khi thực hiện đầu tư. Mời bạn đọc cùng theo dõi nhé!

Đầu tư nước ngoài là gì?

Đầu tư nước ngoài là hình thức các tổ chức, cá nhân của một quốc gia chuyển vốn, tài sản hoặc nguồn lực ra nước ngoài để thực hiện hoạt động kinh doanh, sản xuất hoặc cung cấp các dịch vụ với mục đích tìm kiếm lợi nhuận. Đầu tư nước ngoài được thực hiện dưới hình thức đầu tư trực tiếp hoặc đầu tư gián tiếp.

Hoạt động đầu tư nước ngoài tại Việt Nam được quy định theo Nghị định số 115/CP ngày 18.4.1977 ban hành bản điều lệ về đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và thực sự phát triển sau khi ban hành Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam ngày 29.12.1987. Theo pháp luật Việt Nam thì đầu tư nước ngoài có các dấu hiệu sau: 

1. Người bỏ vốn đầu tư là các tổ chức, cá nhân nước ngoài hoặc người Việt Nam định cư ở nước ngoài; 
2. Vốn đầu tư được: dịch chuyển từ nước ngoài vào Việt Nam hoặc có nguồn gốc đầu tư tại Việt Nam và có thể là tiền mặt, tài sản bằng hiện vật hoặc quyền tài sản; 
3. Hoạt động đầu tư được tiến hành trên lãnh thổ Việt Nam để thu lợi nhuận và lợi nhuận này có thể được chuyển ra nước ngoài hoặc dùng để tái đầu tư tại Việt Nam;
4. Hoạt động đầu tư có thể được thực hiện dưới hình thức hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hợp tác kinh doanh hoặc thành lập doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

Đầu tư nước ngoài không những giúp mở rộng cơ hội hợp tác kinh tế với nước ngoài, tranh thủ vốn, tiếp cận nhiều công nghệ hiện đại mà còn giúp các doanh nghiệp có thêm kinh nghiệm quản lý kinh tế của nước ngoài để khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực của đất nước.

Vai trò và đặc điểm của đầu tư nước ngoài tại Việt Nam

Đặc điểm của đầu tư nước ngoài tại Việt Nam

Đầu tư nước ngoài mang những đặc trưng của đầu tư nói chung. Tuy nhiên, đầu tư nước ngoài cũng có một số đặc trưng khác với đầu tư trong nước như:

– Về chủ đầu tư: chủ đầu tư là người nước ngoài, liên quan đến các yếu tố nước ngoài như quốc tịch, luật pháp, ngôn ngữ, tập quán,… Đây cũng là các yếu tố làm tăng thêm tính rủi ro và chi phí đầu tư nước ngoài. 

– Về việc di chuyển vốn đầu tư nghĩa là tiền và các loại tài sản khác giữa các quốc gia. Hệ quả làm tăng lượng tiền và tài sản của nền kinh tế nước tiếp cận đầu tư và đồng thời  làm giảm lượng tiền và tài sản nước đi đầu tư.

– Và cuối cùng, đối với đầu tư nước ngoài bao gồm đầu tư trực tiếp của nước ngoài (FDI) và đầu tư gián tiếp của nước ngoài (FPI).

Vai trò của đầu tư nước ngoài tại Việt Nam

Đầu tiên, việc thu hút và sử dụng đầu tư nước ngoài góp phần thúc đẩy chuyển dịch, cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, ngành, sản phẩm, dịch vụ; thúc đẩy cải cách thể chế, chính sách kinh tế, môi trường đầu tư kinh doanh, phát triển nền kinh tế thị trường đầy đủ, hiện đại và hội nhập, tăng cường quan hệ đối ngoại, hợp tác và hội nhập quốc tế.

Đầu tư nước ngoài giúp tạo điều kiện cho Việt Nam mở rộng thị trường quốc tế, gia tăng kim ngạch xuất khẩu từng bước tham gia vào mạng lưới sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu.

Các khu vực có đầu tư nước ngoài cũng góp phần tạo cơ hội việc làm cho người dân Việt Nam, giúp tăng cơ cấu lao động và cải thiện chất lượng nguồn nhân lực.

Thị trường Việt Nam được quốc tế đánh giá là một trong những quốc gia thu hút FDI thành công nhất trên khu vực và thế giới, trở thành địa điểm đầu tư tin cậy, hiệu quả trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài. Điều này này đồng nghĩa với việc tạo được niềm tin với các nhà đầu tư nước ngoài trong việc đầu tư vào Việt Nam. 

Các điều kiện đối với các nhà đầu tư nước ngoài

Để thực hiện đầu tư nước ngoài các nhà đầu tư cần đáp ứng các điều kiện như sau:

– Nhà đầu tư cần có năng lực tài chính đủ mạnh để thực hiện dự án đầu tư, điều này bao gồm việc chứng minh nguồn vốn đầu tư hợp pháp và khả năng tài chính để duy trì hoạt động kinh doanh.

– Nhà đầu tư phải tuân thủ các quy định về đầu tư nước ngoài của quốc gia mà họ muốn đầu tư, bao gồm cả việc đăng ký và xin cấp phép đầu tư.

– Nhà đầu tư không thuộc danh sách các ngành nghề hoặc lĩnh vực bị cấm đầu tư theo quy định của pháp luật nước sở tại, chẳng hạn như các lĩnh vực ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, môi trường, hay sức khỏe cộng đồng.

– Nhà đầu tư cần hiểu và cam kết tuân thủ các quy định về thuế liên quan đến hoạt động đầu tư nước ngoài, bao gồm thuế suất và nghĩa vụ thuế khác.

– Đầu tư phải không gây ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh, quốc phòng và lợi ích của quốc gia nơi nhà đầu tư thực hiện dự án.

– Đối với một số lĩnh vực cụ thể, nhà đầu tư sẽ có thể cần chứng minh kinh nghiệm và năng lực trong lĩnh vực mà họ dự định đầu tư.

Các hình thức đầu tư nước ngoài tại Việt Nam

Theo Luật đầu tư năm 2020 quy định các hình thức đầu tư nước ngoài tại Việt Nam cụ thể như sau:

– Đầu tư thành lập các tổ chức kinh tế

– Đầu tư góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp

– Thực hiện dự án đầu tư

– Đầu tư theo hình thức hợp đồng BCC 

Đầu tư thành lập tổ chức kinh tế

Hình thức đầu tư thành lập tổ chức kinh tế bao gồm hai phương thức là:

– Thành lập công ty 100% vốn đầu tư nước ngoài

– Thành lập công ty giữa các nhà đầu tư trong nước hoặc Chính phủ trong nước và nhà đầu tư nước ngoài.

Việc thành lập tổ chức kinh tế không chỉ giúp nhà đầu tư nắm quyền kiểm soát hoạt động kinh doanh mà còn tạo cơ hội phát triển thương hiệu và mở rộng thị trường.

Trước khi  thành lập tổ chức kinh tế nhà đầu tư nước ngoài cần phải có dự án đầu tư, thực hiện các thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và phải đáp ứng được các điều kiện về tỷ lệ sở hữu vốn điều lệ theo quy định của pháp luật về cổ phần hóa và chuyển đổi hóa doanh nghiệp nhà nước và các điều kiện theo quy định của pháp luật và các Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Đầu tư góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp

Hình thức này cho phép nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào các tổ chức kinh tế hiện có thông qua việc mua cổ phần hoặc góp vốn. Bằng cách này thì các nhà đầu tư có thể trở thành cổ đông và tham gia vào việc quyết định quản lý công ty. Đối với hình thức này không chỉ mang lại lợi nhuận từ việc gia tăng giá trị cổ phần mà còn giúp nhà đầu tư có quyền tham gia các hoạt động quản lý và phát triển doanh nghiệp. Đây chính là một cách để nhà đầu tư nhanh chóng gia nhập thị trường mà không cần khởi đầu tư từ đầu.

Thực hiện dự án đầu tư (hợp đồng PPP)

Nhà đầu tư nước ngoài có thể ký kết hợp đồng đầu tư theo phương thức đối tác công tư (hợp đồng PPP) đây là phương thức đầu tư được thực hiện trên cơ sở hợp tác có thời hạn giữa Nhà nước và nhà đầu tư tư nhân thông qua việc ký kết hợp đồng PPP để thu hút nhà đầu tư tư nhân tham gia thực hiện dự án đầu tư PPP. Hoặc có thể hiểu là hình thức đầu tư mà nhà đầu tư tư nhân hợp tác với chính phủ để thực hiện các dự án hạ tầng công cộng, các dự án này bao gồm xây dựng đường, cầu, trường học hoặc bệnh viện.

Hình thức đầu tư nước ngoài này không những giúp chính phủ bớt gánh nặng tài chính mà còn tạo ra nguồn lực và công nghệ hiện đại từ khu vực tư nhân. Hình thức này thường đi kèm với các thỏa thuận rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của các bên, nhằm đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý dự án.

Đầu tư theo hình thức hợp đồng BCC

Hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC) chính là hình thức hợp tác giữa nhà đầu tư nước ngoài và đối tác trong nước không cần thành lập một pháp nhân mới. Các bên có thể thỏa thuận về việc chia sẻ lợi nhuận, rủi ro và trách nhiệm trong dự án chung. 

Hình thức này được nhiều nhà đầu tư ưa chuộng vì giúp tiết kiệm chi phí và thời gian cho việc thành lập công ty mới. BCC cho phép các nhà đầu tư tận dụng nguồn lực và kinh nghiệm của đối tác trong nước từ đó tăng khả năng cạnh tranh và tiếp cận thị trường. 

Lưu ý khi đầu tư nước ngoài tại Việt Nam

Khi đã quyết định đầu tư nước ngoài các nhà đầu tư cần chú ý đến một số yếu tố sau để đảm bảo thành công cũng như giảm thiểu rủi ro. 

– Trước khi đầu tư các nhà đầu tư cần nghiên cứu thị trường để hiểu rõ về nhu cầu, sở thích của khách hàng, xu hướng tiêu dùng tại quốc gia mục tiêu. Nắm vững các thông tin về đối thủ cạnh tranh và môi trường kinh doanh sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đúng đắn hơn. Thị trường có tiềm năng sẽ mang lại lợi nhuận tốt hơn trong khi thị trường bão hòa có thể hạn chế khả năng của doanh nghiệp.

– Cần tìm hiểu rõ, kỹ lưỡng các quy định pháp luật liên quan đến đầu tư nước ngoài bởi mỗi quốc gia khác nhau sẽ có những quy định khác nhau. Nhà đầu tư cần tìm hiểu về các quy định liên quan đến thuế, sở hữu công ty, các ngành nghề bị hạn chế hoặc cấm đầu tư ở khu vực mình đang muốn đầu tư. Nắm rõ những điều này sẽ giúp nhà đầu tư tránh được những rủi ro pháp lý không cần thiết và tuân thủ các yêu cầu pháp lý một cách hiệu quả.

– Lựa chọn đối tác địa phương đáng tin cậy là điều quan trọng hàng đầu. Đối tác này sẽ giúp nhà đầu tư hiểu hơn về thị trường văn hóa, và các yếu tố chính trị, kinh tế. Các mối quan hệ bền vững với đối tác địa phương sẽ hỗ trợ quá trình đầu tư, từ việc thực hiện dự án đến việc quản lý hoạt động kinh doanh.

– Đánh giá yếu tố chính trị và kinh tế riêng của từng quốc gia: Nhà đầu tư cần theo dõi và đánh giá những rủi ro như chính trị, thay đổi chính sách đầu tư hoặc tình hình kinh tế không ổn định. Việc này không chỉ giúp đưa ra quyết định chính xác mà còn giúp họ đưa ra những kế hoạch ứng phó khi cần thiết.

– Lập kế hoạch tài chính chi tiết sẽ giúp các nhà đầu tư đảm bảo nguồn vốn được sử dụng một cách hiệu quả nhất. Nhà đầu tư nên xem xét về chi phí đầu tư ban đầu, chi phí hoạt động và các nguồn doanh thu dự kiến. Một kế hoạch tài chính tốt sẽ giúp nhà đầu tư kiểm soát được dòng tiền và quản lý rủi ro tài chính trong suốt quá trình đầu tư.

– Nhà đầu tư cần hiểu rõ về thói quen tiêu dùng, phong cách làm việc và các giá trị xã hội tại quốc gia sở tại. Việc nắm bắt các nét văn hóa sẽ giúp nhà đầu tư xây dựng các chiến lược marketing và quản lý nhân sự hiệu quả hơn từ đó tăng cường khả năng cạnh tranh.

– Cần thường xuyên theo dõi tiến trình đầu tư và đánh giá kết quả đạt được so với kế hoạch ban đầu đề ra từ đó đưa ra được các điều chỉnh dựa trên phản hồi từ thị trường và tình hình thực tế sẽ giúp tối ưu hóa hiệu quả từ đầu. Chính sự linh hoạt và sẵn sàng thay đổi là yếu tố quan trọng giúp các nhà đầu tư thành công trong môi trường đầu tư nước ngoài nhiều biến động hiện nay.

Tổng kết

Trên đây là những chia sẻ của Steco về các hình thức đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và một số lưu ý bỏ túi cho các nhà đầu tư để đạt được hiệu quả cao khi đầu tư vào bất kỳ thị trường kinh doanh nào. Nhìn chung các hình thức đầu tư nước ngoài tại Việt Nam rất đa dạng, tùy thuộc vào mục đích và nguồn lực kinh tế mà các nhà đầu tư lựa chọn được hình thức phù hợp nhất với doanh nghiệp đang tìm kiếm.

Chúc các bạn thành công!